Για μια φορά ακόμα η μολότοφ στο εδώλιο του κατηγορούμενου [1993]

Άρθρο που δημοσιεύτηκε στον “Αναρχικό” τον Οκτώβρη του 1993 με αφορμή τη δίκη του Β. Γρίβα για τη συμμετοχή του στα επεισόδια της επίσκεψης του ρατσιστή προέδρου της Ν.Αφρικής Ντε Κλερκ το 1990 στην Αθήνα και αναλύει το κατά πόσο η μολότοφ είναι εκρηκτικός μηχανισμός κι επομένως η χρήση της αναντίστοιχη με τις ποινές που επιφέρει.

(Δεν διατηρήθηκε η αρχική ορθογραφία).

Το θέμα ανάγεται φυσικά στη στοιχειώδη φυσική και χημεία. Όπως είναι γνωστό η μολότοφ δεν είναι παρά ένα μπουκάλι γεμάτο με βενζίνη, πετρέλαιο ή άλλο εύφλεκτο υγρό, στο οποίο έχει προσαρ­μοσθεί ένα κομμάτι στουπί ή βαμβάκι ποτισμένο κι αυτό με εύφλεκτο υγρό. Από τη φύση του λοι­πόν το κοκτέιλ μολότοφ δεν είναι εκρηκτικό αλλά εμπρηστικό. Όποιος γνωρίζει στοιχειώδη χη­μεία ξέρει ότι η διαφορά της καύσης από την έκρηξη δεν περιορίζεται μόνο στην ταχύτητα της αντίδρασηs. Πράγματι, ενώ η καύση είναι η ταχεία ένωση της καυσίμου ύλης με το οξυγόνο, η έκρηξη ορίζεται σαν ο ταχύς πολλαπλασιασμός του όγκου της περιορισμένης σε δοχείο εκρηκτικής ύλης, που έχει σαν αποτέλεσμα τη ρήξη αυτού του δοχείου προς τα έξω και την εκσφενδόνιση των θραυσμάτων του με ταχύτητα τόση, ώστε να μπορούν να προκαλέσουν κάποια καταστροφή.

 Ένα άλλο αποτέλεσμα της έκρηξης είναι η δημιουργία ωστικού κύματος αέρα (ο οποίος σπρώχνεται από την διογκούμενη ταχέως εκρηκτική ύλη). Η σφοδρότητα της έκρηξης ορίζεται επομένως σαν συνάρτηση όγκου και χρόνου, δηλαδή σαν κλάσμα της διόγκωσης της ύλης δια του χρόνου και μετριέται σε κυβικά εκατοστά ανά δευτερόλεπτο (ή σε “όγκους”/δευτερόλεπτο). Πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι η έκρηξη δεν προϋποθέτει αναγκαστικά την οξείδωση της εκρηκτικής ύλης (δηλαδή την ένωσή της με οξυγόνο). Έτσι ένα μπαλόνι που το παραγεμίζουμε με ήλιο (αέριο “ευγενές” που δεν ενώνεται με το οξυγόνο ή με άλλα στοιχεία) εκρήγνυται, δηλαδή σκάει και μάλιστα με κρότο, ενώ τα θραύσματα του μπαλονιού εκσφενδονίζονται με ορμή σε όλο τον χώρο.

 Αντίθετα η καύση μπορεί να είναι σφοδρότατη χωρίς έκρηξη αφού η καύση (σαν ένωση με το οξυγό­νο) μετριέται σα συνάρτηση της οξείδωσης και του χρόνου (δηλαδή σαν κλάσμα της ύλης που καίγεται διά του χρόνου). Η καύση δεν παράγει φυσικά ωστικό κύμα, αλλά μόνο θερμότητα. Η χρήση των μολότοφ και τα αποτελέσματα που προσδοκά κανείς από τη χρήση αυτή είναι ενδεικτι­κά: Η μολότοφ πετιέται απάνω σε σκληρή επιφάνεια ώστε το γυάλινο μπουκάλι να σπάσει και η εύφλεκτη ύλη να καταλάβει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια. Αν το μπουκάλι δεν σπάσει, τότε η καύση περιορίζεται στο στουπί, το οποίο καίγεται και σβήνει χωρίς να μεταδώσει τη φωτιά στο περιχεόμενο του μπουκαλιού ή άλλες φορές το υγρό του μπουκαλιού καίγεται λίγο-λίγο καθώς κυλάει από το στόμιό του. Η μολότοφ σαν εμπρηστικός μηχανισμός για να έχει πρακτικό αποτέλεσμα πρέ­πει να πέσει επάνω σε άλλο εύφλεκτο υλικό (για να του βάλει φωτιά). Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, δηλαδή η μετάδοση της φωτιάς, απαιτεί την αργή και όχι τη γρήγορη καύση της ύλης που περιέχεται στο μπουκάλι. Για το λόγο αυτόν άλλωστε, η εύφλεκτη ύλη της μολότοφ αναμιγνύεται με ε­πιβραδυντικές ουσίες (π.χ. καμένο λάδι μηχανής ακόμη και άμμο). Σημασία έχει επίσης και η α­ναπτυσσόμενη από την καύση θερμότητα. Στην περίπτωση που η μολότοφ εξερρηγνύετο, η καύσιμη ύλη της θα διασκορπιζόταν και μαζί της θα διασκορπιζόταν και η θερμότητα, με συνέπεια η μολότοφ να είναι αναποτελεσματική. Έτσι τα θραύσματα τον μπουκαλιού δεν εκτινάσσονται αλλά παραμένουν ε­κεί όπου το μπουκάλι προσέκρουσε, στη σκληρή επιφάνεια. Εξαιτίας αυτών των ιδιοτήτων τους, οι μολότοφ δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ εναντίον προσωπικού (αφού σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να εκσφενδονίζουν θραύσματα) αλλά μόνο εναντίον υλικού (οχημάτων, εγκαταστάσεων κλπ.).

 Εύλογα λοιπόν προκύπτει το ερώτημα: Εφόσον οι μολότοφ είναι εμπρηστικές γιατί οι εισαγγελι­κές αρχές της χώρας μας τις θεωρούν εκρηκτικές;

O λόγος δεν είναι παρά νομικίστικος: Ο ποινικός κώδικας θωρεί την κατασκευή, κατοχή, μεταφορά και χρήση εκρηκτικών ουσιών (“χωρίς την άδεια της αρμόδιας αστυνομικής αρχής”)‚ κακούργημα.

 Αντίθετα, ο νόμος αφήνει ατιμώρητο το άναμμα φωτιάς. τουλάχιστον όταν από τη φωτιά αυτή δεν δη­μιουργούνται κίνδυνοι για ανθρώπινες ζωές και υλικά αγαθά. Και φυσικά αυτού του είδους οι κίνδυνοι αποκλείονται όταν οι μολότοφ πετάγονται στην άσφαλτο με μοναδικό σκοπό, ίσως, την αναχαίτιση κάποιας αστυνομικής επέλασης. Διευκρινίζουμε και πάλι ότι οι μολότοφ δεν πετιούνται επά­νω στους αστυνομικούς (αφού εκεί δεν θα σπάσουν) αλλά στην άσφαλτο. Οι πέτρες, αν υπήρχαν στnν Αθήνα και σε όλες τις πόλεις σε ικανοποιητικό μέγεθος, θα ήταν πιο αποτελεσματικές, χρησιμοποιούμενες κατά προσωπικού.

 Ως γνωστόν όμως, τα ζώα δεν φοβούνται παρά την φωτιά. Και οπωσδήποτε, οι φλόγες είναι πιο “φωτογενείς” (και άρα τηλεοπτικά εκμεταλλεύσιμες) από τις πέτρες…